Khi nam thanh niên “bắt vợ” ở huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo hủ tục xa xưa, chính quyền địa phương đã kịp thời giải cứu bé gái, đồng thời, đang xem xét xử lý hành vi của thanh niên này. Sau vụ việc, trên mạng xã hội có những bàn tán, bình luận trái chiều về hành động này.

Dân tộc H’Mông không có hủ tục bắt vợ

Chia sẻ với Zing, ông Vương Duy Bảo (cháu nội Vua Mèo – Vương Chí Sình, nguyên Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch), cho biết ông rất buồn và có phần tức giận khi nhiều người hiểu sai về một phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc H’Mông. 

“Tôi khẳng định dân tộc H’Mông không có ‘bắt vợ’. Chúng tôi chỉ có tục ‘kéo dâu’, mang ý nghĩa nhân văn, tốt đẹp”, ông Bảo nói. Ông Bảo phân tích với dân tộc Kinh, khi một đôi nam nữ muốn trở thành vợ chồng sẽ cần các thủ tục như ăn hỏi, dạm ngõ, ra mắt, kết hôn… thì dân tộc H’Mông cũng có những thủ tục gần giống như vậy.

Tuy nhiên, do điều kiện kinh tế khó khăn, nhiều gia đình không thực hiện được đủ các bước trên nên người dân nghĩ ra tục “kéo dâu” để rút ngắn các thủ tục, tiết kiệm chi phí, và tục này được xã hội người H’Mông đồng tình, công nhận. Giải thích về phong tục tập quán này, ông Bảo cho biết điều kiện tiên quyết là đôi nam nữ phải yêu nhau, mong muốn trở thành vợ chồng. “Để ‘kéo dâu’, đôi nam nữ sẽ hẹn nhau ở một địa điểm. Người con trai sẽ rủ thêm một vài người bạn để cùng đưa cô gái về nhà làm vợ. Trong khi đưa về, cô gái sẽ được kéo nên dân tộc H’Mông gọi tục này là ‘kéo dâu’ “, ông Bảo cho biết.

Theo ông Bảo, trong khi người con trai kéo dâu về, bố mẹ chàng trai ở nhà sẽ chuẩn bị một con gà trống (được coi là gà thần canh cửa, trừ tà của người H’Mông) để làm phép đón con dâu. Trước khi chính thức nên duyên, nhà trai sẽ phải làm mâm cơm cúng, báo với tổ tiên về việc cô gái sẽ làm dâu của gia đình. Khi xong những thủ tục này, nhà trai sẽ sang nhà cô gái để thông báo rằng con gái họ đã thành dâu của gia đình.

Nhắc đến vụ việc ở huyện Mèo Vạc, ông Bảo cho biết hành động của nam thanh niên là không thể chấp nhận. “Cậu ta có thể không hiểu về phong tục tập quán, có thể hiểu nhưng cố tình làm sai, biến tướng. Và điều này đã bôi nhọ, xúc phạm dân tộc H’Mông”.

Ông Bảo cũng nhấn mạnh việc thời gian qua, nhiều người cố tình hiểu sai về tục “kéo dâu”, lợi dụng phong tục tốt đẹp này để “làm bậy”. Nguyên Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở đề nghị các cơ quan chức năng cần khẩn trương tuyên truyền, đính chính về bản chất tốt đẹp của tục “kéo dâu”. “Trong phong tục, cái đẹp được gọi là phong tục tốt đẹp, còn cái xấu là ‘hủ tục’. Khi người dân và chính quyền coi ‘bắt vợ’ (vốn bị hiểu sai từ tục ‘kéo dâu’) là hủ tục thì không khác gì thừa nhận phong tục của người H’Mông là xấu”, ông Bảo nói. Bên cạnh đó, cháu nội Vua Mèo cũng đề nghị cơ quan chức năng phải có chế tài xử lý nghiêm khắc đối với những người lợi dụng phong tục tập quán, cố tình làm sai vì mục đích cá nhân.

Phong tục truyền thống bị biến tướng

Trao đổi với Zing, bà Triệu Thị Tình, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Hà Giang, cho biết qua xác minh bước đầu, vụ việc bắt nguồn từ sự thiếu hiểu biết, hành động bộc phát của nam thanh niên. “Người H’Mông có một tục rất độc đáo, ý nghĩa là ‘kéo vợ’. Đây là một phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc này. Tuy nhiên, nhiều người không hiểu rõ về phong tục, dẫn đến biến tướng và trở thành ‘bắt vợ’ với những hành động sai bản chất, vi phạm pháp luật”, bà Tình chia sẻ

Theo vị lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Hà Giang, chính quyền địa phương thời gian qua rất tích cực tuyên truyền, nhắc nhở người dân “duy trì những phong tục tập quán tốt đẹp nhưng cũng bài trừ hủ tục”. “Phong tục, truyền thống dân tộc ý nghĩa, tốt đẹp thì phải duy trì, lan tỏa nhưng hủ tục lạc hậu như tảo hôn, bắt vợ… thì phải bài trừ”, bà Tình nói.

Bà phó giám đốc sở cho biết dù chính quyền thường xuyên tuyên truyền nhưng tại một vài địa bàn vẫn xảy ra tình trạng “bắt vợ” với tính chất tự phát. Trong ngày, Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Hà Giang sẽ có văn bản, đề nghị các địa phương thực hiện nghiêm việc cưới, tang và luật Hôn nhân gia đình.

Nguồn Zingnews #Hmong #Hmoob https://bit.ly/3LpIdhy